Czy kiedykolwiek zdarzyło ci się pomyśleć „nie nadaję się do tego — lepiej będzie jak dam sobie z tym spokój”? Albo „jestem za stara na to” lub „to się nigdy nie uda”?
Takie myśli najczęściej są negatywne i sprawiają, że nie podejmujesz dalszych działań. Negatywne przekonania mogą powstrzymywać cię przed nowymi możliwościami i doświadczeniami. Ograniczają twój potencjał i sprawiają, że nie żyjesz pełnią życia.
Od razu pocieszę cię, że każdy z nas ma negatywne myśli. Większość myśli, które mamy na co dzień, jest zabarwiona negatywnie.
Te negatywne myśli mają swoje źródło w silnych przekonaniach, które nabyłaś w dzieciństwie lub wyrobiłaś sobie w trakcie swojego życia. Mogą one być tak głęboko w tobie zakorzenione, że już ich nawet nie zauważasz.
Często nie jesteśmy świadomi tego, co kieruje naszymi zachowaniami i powstrzymuje nas, by mieć na przykład satysfakcjonującą pracę, szczęśliwy związek czy miliony na koncie.
Niestety tego typu silne przekonania, choć niewidoczne cały czas działają w tle i sterują naszymi zachowaniami i decyzjami. Mogą utrudniać ci zmianę pracy czy przekwalifikowanie się na inny zawód.
CO TO SĄ OGRANICZAJĄCE PRZEKONANIA?
Przekonania to twoje osobiste poglądy, że pewne rzeczy są prawdziwe. Często są one poparte pewnością emocjonalną lub moralną — masz przekonanie na jakiś temat, że tak jest i tyle.
Ograniczające przekonania są to wszelkie deprecjonujące myśli, które powstrzymują cię od rozwoju. To myśli i stwierdzenia o sobie, w które wierzysz i które w jakiś sposób cię ograniczają.
Są one często fałszywymi oskarżeniami, które stawiasz pod swoim adresem, które mogą powodować szereg negatywnych konsekwencji. Masz z góry przyjęte poglądy na temat swoich zdolności, wiedzy, doświadczenia, które ograniczają twój potencjał.
Te ograniczające przekonania sprawiają, że próba zrobienia czegoś nowego najczęściej kończy się usłyszeniem w swojej głowie krytycznego głosu sprzeciwu.
SKĄD SIĘ BIORĄ OGRANICZAJĄCE PRZEKONANIA
Ograniczające przekonania najczęściej przejmujemy od naszych opiekunów w dzieciństwie i też sami ukuwamy je sobie na podstawie naszych doświadczeń w trakcie życia.
Może się to wydawać zaskakujące, ale część myśli, które masz obecnie, nie są twoimi. Są to myśli, przekonania, wartości twoich opiekunów. To mogą być rodzice, nauczyciele, lub inne osoby, które miały na ciebie największy wpływ. Codziennie powtarzałaś te myśli, aż stały się twoimi.
Często ograniczające przekonania pojawiają się w dzieciństwie i stopniowo przekształcają się przez całe życie, gdy napotykasz nowe doświadczenia. Wiele z naszych ograniczających przekonań pochodzi z doświadczeń, które często są podszyte wstydem, zakłopotaniem lub strachem.
PRZYKŁADY TYPOWYCH OGRANICZAJĄCYCH PRZEKONAŃ
Jakie mogą być ograniczające przekonania? Poniżej znajdziesz kilka z nich, które pojawiają się najczęściej w naszych głowach:
NIE JESTEM
„Nie jestem wystarczająco dobra, żeby zdobyć nową pracę”
„Nie jestem wystarczająco mądra, żeby otrzymać awans”
„Nie jestem techniczna”
„Nie jestem zbyt kreatywną osobą”
JESTEM ZA STARA / ZA MŁODA
„Jestem za młoda, żeby zostać menedżerem”
„Jestem za stara na zmianę zawodu”
„Jestem za stara, by się tego nauczyć”
NIE MAM CZASU
„Nie mam czasu na naukę nowych umiejętności”
„Nie mam czasu na zmianę pracy”
„Nie mam czasu, by zaczynać wszystko od nowa”
TO SIĘ NIGDY NIE UDA
„Nigdy nie uda mi się znaleźć wymarzonej pracy”
„Nigdy nie uda mi się odnieść sukcesu w biznesie”
„Nigdy nie uda mi się zarobić dużych pieniędzy”
NIE NADAJĘ SIĘ DO TEGO
„Nie nadaję się do tej pracy”
„Nie nadaję się do prowadzenia biznesu”
„Nie nadaję się do pokazywania w mediach społecznościowych”
Zauważ, że każde z tych przekonań ma negatywny ładunek emocji. Każde z nich sprawia, że trudniej jest ci się wydostać ze strefy komfortu. Nie aplikujesz na nowe stanowiska, nie starasz się awansować, nie zakładasz swojej firmy itd.
Być może trzymają cię w bezpiecznym miejscu, bo nie konfrontujesz się z trudnymi sytuacjami, ale na dłuższą metę sprawiają, że nie rozwijasz się i ciągle tkwisz w tym samym miejscu.
JAK SPRAWDZIĆ, CZY TWOJE PRZEKONANIA SĄ OGRANICZAJĄCE
Jest takie powiedzenie: „Pokaż mi swoje życie, a powiem Ci, kim jesteś”.
Wszystko, co masz (i nie masz!) w życiu jest odzwierciedleniem tego, kim jesteś, co o sobie myślisz i w co wierzysz.
Masz ukończone studia wyższe? To znaczy, że wierzyłaś w to, że dasz radę nauczyć się materiału, napisać i obronić pracę magisterską.
Masz kochającego partnera? To znaczy, że uwierzyłaś w to, że jesteś warta pokochania przez tę wspaniałą istotę.
Masz własny dom, samochód, itd. — uznałaś za oczywiste, że ich posiadanie jest w zasięgu twoich możliwości.
Potrafisz mówić w innym języku? To znaczy, że w pewnym momencie uwierzyłaś, że jesteś w stanie nauczyć się zupełnie nowych słów i porozumieć się skutecznie z drugą osobą.
Niestety działa to też w drugą stronę:
Jesteś wypalona zawodowo? Może wierzysz w to, że na sukces w pracy trzeba sobie ciężko zapracować?
Za mało zarabiasz? Może podświadomie wydaje ci się, że nie zasługujesz na wyższe wynagrodzenie.
Jesteś ciągle pomijana w awansach? Może gdzieś głęboko w sobie uważasz, że nie masz jeszcze wystarczającego doświadczenia / wiedzy / certyfikatu itd.
Masz frustrującą pracę? Może wierzysz, że praca to przykry obowiązek?
Jeśli mocno pragniesz czegoś w życiu, a ciągle tego nie masz, to na 99,99% stoją za tym jakieś silne przekonania, które utrudniają ci osiągnięcie tego celu.
JAK PORADZIĆ SOBIE Z OGRANICZAJĄCYMI PRZEKONANIAMI
Istnieje wiele skutecznych metod zmiany ograniczających przekonań.
Pierwszym (i często najtrudniejszym) krokiem w radzeniu sobie z ograniczającymi przekonaniami jest uświadomienie ich sobie. Drugim krokiem jest podważenie prawdziwości tego przekonania.
Zastanów się teraz, czego nie masz w swoim życiu, a bardzo chciałabyś to mieć. Zapisz to na kartce i dodaj od razu wyjaśnienie, dlaczego twoim zdaniem jeszcze tego nie masz. Na przykład:
Chcę zmienić zawód, ale boję się, że jest już dla mnie za późno.
Nie zmieniłam jeszcze pracy na inną, bo wydaje mi się, że zmiana będzie trudna.
Nie mogę teraz zapisać się na szkolenie, które podniesie moje kwalifikacje, bo nie mam na to czasu.
Zwróć szczególną uwagę na drugą część, czyli uzasadnienie, dlaczego jeszcze czegoś nie osiągnęłaś.
Samo wyłapanie, że negatywna myśl, w którą wierzysz i którą powtarzasz, może nie być prawdziwa, czasami jest przełomem samym w sobie. W każdym ograniczającym przekonaniu jest kłamstwo — znajdź je.
W zmianie przekonań pomaga przeformułowanie ich w taki sposób, by cię wspierały. Popatrz na poniższe przykłady:
„Jestem za młoda, żeby być menedżerem” (Czy na pewno? Skąd to wiesz?)
Przeformułowane przekonanie:
„Mam wystarczające umiejętności do tego, żeby poradzić sobie z zadaniami na stanowisku kierowniczym”
„Nie mam wystarczająco dużo czasu, żeby zdobyć nowe kwalifikacje” (Czy faktycznie nie masz czasu?)
Przeformułowane przekonanie:
„Mam możliwość takiego przeorganizowania mojego czasu, żeby skupić się na tym, co jest dla mnie najważniejsze”.
Samo przeformułowanie jednak nie wystarczy — trzeba uwierzyć, że przekonanie jest prawdziwe i żyć w zgodzie z nim. Najlepiej zrobić to poprzez szukanie lub generowanie dowodów na prawdziwość tego twierdzenia w twoim życiu.
POWTARZAJ DO SKUTKU
Niestety ograniczające przekonania są jak głęboko wyryte ścieżki. Badania pokazują, że powtarzające się myśli tworzą silniejsze połączenia neuronalne w mózgu. A to sprawia, że potrzeba cierpliwości i wysiłku, żeby je zmienić w pozytywne, wspierające myśli. Najlepiej codziennie nad nimi pracować, by szybciej osiągnąć efekt, który utrwali się w mózgu.
W pracy nad ograniczającymi przekonaniami mogą wspierać cię też pozytywne afirmacje. Afirmacje są to pozytywne stwierdzenia, które powtarzasz sobie, by zbudować w sobie wiarę w siebie. Oczywiście powtarzanie w kółko afirmacji niczego nie zmieni poza tym, że być może zacznie się pojawiać w twojej głowie więcej pozytywnych myśli.
By afirmacje i pozytywne przekonania zadziałały, potrzebne jest jeszcze działanie. Samo podejmowanie działań może już korzystnie wpływać na utrwalanie pozytywnych przekonań.
Najważniejsze, by mimo potknięć nie przestawać wierzyć w nowe przekonanie, działać w zgodzie z nimi i umieć zarządzać powracającymi negatywnymi myślami.
