Badania pokazują, że sens pracy jest bardzo osobisty i indywidualny. Coś, co ma znaczenie dla jednej osoby, może być nieistotne dla innej. To, co sprawia, że praca ma dla ciebie sens, prawdopodobnie zależy od twojego wychowania, statusu społeczno-ekonomicznego i tego, jak nauczyłaś się patrzeć na świat.
Poczucie sensu pracy nie wynika więc tylko z pracy samej w sobie. To właśnie ty nadajesz sens pracy, którą wykonujesz. Najlepszą tego ilustracją jest stara opowieść o trzech ciężko pracujących murarzach. Zapytany, co robi, pierwszy murarz odpowiedział: „Kładę jedną cegłę na drugiej”. Drugi odpowiedział: „Zarabiam sześć pensów na godzinę”. Trzeci murarz natomiast powiedział: „Buduję katedrę – dom Boży”.
Każdy z nich widział sens w tym, co robi, ale tylko ostatni nadał swojej pracy wyjątkowe znaczenie. Jeśli chcesz odnaleźć sens pracy, staraj się spojrzeć na to, co robisz z innej perspektywy. Zazwyczaj zatrzymujemy się na tym, co robimy, a szukając sensu, trzeba poszukać głębszej odpowiedzi na pytanie “dlaczego” robisz, to co robisz.
CO SPRAWIA, ŻE PRACA TRACI SENS
W 2010 r. Dr Brent D. Rosso zauważył w swoich badaniach, że sens pracy wpływał na zwiększenie motywacji, zaangażowania i satysfakcji z pracy. Dodatkowo ludzie, którzy dostrzegali sens w swojej pracy, mieli mniej nieobecności i odczuwali niższy poziom stresu.
Co sprawia, że zaczynasz wątpić w sens pracy, którą wykonujesz? Po latach badań wiemy już, że mamy trudności ze znalezieniem sensu, gdy brakuje nam autonomii, różnorodności i wyzwań w pracy. Trudno też dostrzec sens pracy, gdy brakuje nam informacji zwrotnych na temat naszej pracy.
Motywacja i zaangażowanie w pracę drastycznie spada, gdy nie widzimy też związku pomiędzy wkładanym wysiłkiem w pracę a tym, co otrzymujemy w zamian. Nie chodzi tu o pieniądze – choć one też są ważne do pewnego stopnia. Jednak większe znaczenie ma kwestia poczucia, że to, co robisz, jest potrzebne i doceniane przez innych.
ODKRYJ SENS PRACY SPRAWDZAJĄC JAK POSTRZEGASZ SWOJĄ PRACĘ
Profesor i badacz z uniwersytetu Yale – Amy Wrzesniewski, odkryła, że ludzie postrzegają swoją pracę na trzy sposoby:
- Traktujesz swoją pracę jak obowiązek, a wynagrodzenie jest dla ciebie nagrodą. Pracujesz, ponieważ musisz.
- Postrzegasz swoją pracę jak karierę – pracujesz dla awansów i sukcesów.
- Twoja praca jest dla ciebie powołaniem – pracujesz, wykorzystując swoje mocne strony, przyczyniając się do większego dobra.
Ludzie, którzy postrzegają swoją pracę jako powołanie, są bardziej zadowoleni ze swojej pracy i życia. Są bardziej zaangażowani w to, co robią i wydają się być lepszymi wykonawcami, niezależnie czym się zajmują.
CO JEST KLUCZEM, ŻEBY DOSTRZEC SENS PRACY?
Postrzeganie swojej pracy, jako powołania na pewno sprzyja poczuciu sensu w pracy. Kluczowym elementem powołania jest przekonanie, że dzięki twojej pracy świat staje się lepszym miejscem. Kiedy widzisz bezpośrednie konsekwencje swojej pracy dla innych, dostrzegasz jej większy sens.
Potwierdzają to też badania przeprowadzone na ponad 11 000 pracownikach w różnych branżach. Badania te wykazały, że osoby, które widziały sens w swojej pracy, twierdziły też, że ich praca ma pozytywny wpływ na innych.
Pomaganie innym niestety ma swoje wady. To właśnie osoby służące innym najbardziej narażone są na wypalenie zawodowe. Nie chodzi tylko o większą częstotliwość kontaktów z różnymi ludźmi i ich problemami. Osoby chętnie pomagające często skupiają się na tym, czy inni doceniają ich wysiłki. Jeśli brakuje pozytywnej informacji zwrotnej na temat pracy, pojawia się frustracja.
Na szczęście inne badania pokazują, że nie tylko pomaganie może znacząco wpłynąć na poczucie sensu pracy. W badaniach przeprowadzonych wśród lekarzy okazało się, że nie tylko opieka nad pacjentami miała dla nich największe znaczenie. Jedna trzecia lekarzy uczestniczących w badaniu stwierdziła, że inne czynności, takie jak badania lub administracja, miała dla nich największe znaczenie.
Co ciekawe badanie wykazało, że wystarczyło, żeby lekarze przeznaczali na te czynności co najmniej 20% swojego czasu, żeby zmniejszyć ryzyko wypalenia zawodowego.
JAK TRWAŁE JEST POCZUCIE SENSU PRACY?
Jeśli zastanawiasz się, czy twoja praca ma sens, musisz pamiętać o jeszcze jednej ważnej rzeczy. Poczucie sensu i celu w pracy jest krótkie i rzadkie – nawet wśród ludzi, którzy kochają swoją pracę. Badacze Catherine Bailey i Adrian Madden przeprowadzili wywiady z 135 osobami w 10 różnych zawodach. Ku ich zaskoczeniu, poczucie sensu było „nie do utrzymania w ciągu jednego dnia roboczego, nie mówiąc już o dłuższym okresie”.
Wizja odczuwania sensu pracy przez cały dzień, każdego dnia jest po prostu nieosiągalna, nawet w najlepszych zawodach. Wystarczy, że poświęcisz około 20% na znaczące czynności, żeby doświadczyć sensu, zaangażowania i zwiększonej wydajności.
JAK PONOWNIE ODNALEŹĆ SENS PRACY?
Nie wszystkie prace są tak zaprojektowane, żeby wywierać znaczący wpływ na ludzi i świat. Nawet jeśli masz pracę, gdzie wpływasz na innych, może się zdarzyć, że przestaniesz widzieć jej sens. Co zrobić w takiej sytuacji?
W sytuacji, gdy czujesz, że twoja praca traci sens, możesz wrócić do opisu stanowiska i zastanowić się, co można zmienić. Amy Wrzesniewski nazywa to modelowaniem pracy – job crafting. Job crafting polega na dodawaniu, korygowaniu, delegowaniu lub minimalizowaniu zadań i interakcji po to, żeby nadać większy sens pracy.
Nie zawsze da się zmienić swoją rolę tak, by dawała ci większe poczucie sensu, ale warto przynajmniej spróbować. W job craftingu najważniejsze jest uświadomienie sobie, że to ty nadajesz znaczenie i bierzesz odpowiedzialność za kształtowanie swojej pracy.
MODELOWANIE PRACY, BY NADAĆ JEJ SENS
Job crafting możesz zastosować na trzy sposoby.
Pierwszy sposób polega na zmianie wykonywanych zadań. Najlepiej wypisać wszystkie zadania, którymi zajmujesz się w swojej pracy. Zaznacz na liście te, które najbardziej lubisz i zastanów się, co zrobić, żebyś mogła wykonywać je częściej. Jeśli na liście są zadania, których nie cierpisz, to pomyśl, czy nie dałoby się ich komuś delegować lub chociaż zminimalizować.
Drugi sposób modelowania pracy związany jest ze zmianą relacji w miejscu pracy. Relacje ze współpracownikami mogą dodawać ci energii lub jej pozbawiać. Działa to też w drugą stronę. Dzieląc się wiedzą i inspirując innych do działania, możesz sprawić, że ktoś inny dostrzeże sens w pracy 😉
Trzecim sposobem job craftingu jest zmiana sposobu, w jaki myślisz o swojej pracy. To chyba najtrudniejsze zadanie, ponieważ wymaga spojrzenia na pracę z zupełnie innej perspektywy. Pamiętasz starą opowieść o murarzach, o której wspomniałam na początku tego artykułu? Trzeci z murarzy jest świetnym przykładem, na to, że w każdej pracy można odnaleźć głębszy sens.
Możesz uznać swoją pracę za taką, która nie przyczynia się do poprawy życia ludzi, ale jeśli zapewnia utrzymanie twojej rodzinie, ma sens.
GDY NADAL NIE CZUJESZ, ŻE TWOJA PRACA MA SENS
Job crafting może być świetnym narzędziem kształtowania pracy, tak być w końcu dostrzec sens pracy.
Jednak pomysł przemodelowania pracy powinien wyjść od ciebie, a nie zostać narzucony przez pracodawcę. Nie daj się wpuścić w pułapkę: „Dam ci kiepską pracę i od ciebie zależy, czy zrobisz z tego coś dobrego”
Jeśli nie widzisz sensu w obecnej pracy i nie możesz znaleźć sposobu, żeby była bardziej znacząca, być może nadszedł czas, żeby ją zmienić. Jeśli twoja praca nie sprawia ci radości, nie pozwala ci wspierać rodziny ani ważnych dla ciebie celów, być może nie jest to właściwa praca dla ciebie.
